بحران‌هایی مانند جنگ یا بیماری نظیر کرونا ویروس سبب بروز بحران‌های اقتصادی در کشورهای جهان میشود. در این حالت بانک های مرکزی هر کشور برای رفع این بحران‌ها اقدام به اتخاذ سیاست انبساط پولی می‌کنند. اتخاذ این سیاست‌ها از جانب بانک های مرکزی سبب میشود تا اقتصاد آن کشور بتواند دوباره به روند طبیعی و عادی خود باز گردد. در اصل سیاست انبساط پولی از سیاست‌های عمده‌ی اقتصادی است که سبب تحرک وضعیت اقتصادی کشور است. به مجموعه فعالیت و اقداماتی که سبب تغییر در روال قدیمی بانک های مرکزی هر کشور اصطلاحا تیپرینگ گفته میشود. در ادامه ی مقاله به معرفی بیشتر نقش تیپرینگ در بازارهای مالی پرداخته خواهد شد.
تیپرینگ به زبان ساده
سیاست انبساط پولی که در بالا اشاره کردیم˓ به نوعی تزریق پول به حالت مستقیم و غیر مستقیم به بازار و اقتصاد کشور است که توسط بانک مرکزی صورت می‌گیرد. در طی این حالت بانک مرکزی هر کشور اقدام به خرید مستقیم برگه‌های قرضه شرکتی و یا خزانه داری می‌کند که نتیجه‌ی آن ورود پول و نقدینگی بالا به اقتصاد کشور است.
در ادامه کار زمانی که اقتصاد کشور به حالت عادی خود بازگشت˓ بانک مرکزی در راستای کاهش سیاست انبساط مالی گام بر می‌دارد یعنی حجم خرید برگه ها را کم می‌کند که با این کار تیپرینگ می‌گویند. اگر بخواهیم نگاه لغوی به معنای تیپرینگ داشته باشیم˓ باید بگوییم که تیپرینگ به معنای کاهش دادن است.
اما در بحث اقتصادی و تبیین نقش تیپرینگ در بازارهای مالی این عنوان زمانی به کار می‌رود که بانک مرکزی کشورها خرید برگه و اوراق را در مقایسه با ماه قبلی کم می‌کنند.
در حقیقت سیاست تیپرینگ و نقش تیپرینگ در بازارهای مالی به عنوان کم کردن و پایین آوردن خرید اموال و دارایی تعریف میشود.
هدف از اجرای تیپرینگ در اقتصاد کشورها چیست؟
در وهله اول هدف از اجرای این سیاست، کنترل کردن ارزش بهره و نیز میزان برداشت سرمایه گذاران از آینده ی ارزش بهره است. در درجه ی بعدی ایجاد تغییرات در ارزش سود و تنزیل نیز از اهداف اجرای این سیاست است.
به بیان دقیق‌تر تیپرینگ در نقطه برابر سیاست انبساط پولی و مالی است. بررسی یک مثال ساده برای درک بیشتر موضوع؛ زمانی که کشور در رکود اقتصادی باشد˓ بانک مرکزی سیاست کاهش دریافت مالیات از سوی سرمایه داران را در کشور اعمال می‌کند.
این کاهش دریافت مالیات سبب میشود تا چرخه ی اقتصاد کشور تحرک و پویایی پیدا کند درست زمانی که بانک مرکزی دریابد که اقتصاد کشور به حالت عادی بازگشته است مجددا مالیات‌ها را به روال قبلی خود باز گردانده می‌شوند. نکته قابل توجه این است که اجرای تیپرینگ به اجرای انبساط مالی نیاز دارد.
یعنی بدون اجرای یک سیاست پویا و محرک برای اقتصاد بحران زده ی کشور˓ اجرای تیپرینگ امکان پذیر نیست. به عبارتی تیپرینگ اولین اقدام صورت گرفته برای خاتمه دادن به سیاست انبساط پولی یا همان پویایی مالی و پولی است.
اقدامات مربوط به تیپرینگ چگونه انجام میشود؟
همانگونه که پیشتر اشاره شد˓ رکود و بحران در اقتصاد کشورها بانک مرکزی هر کشور را مجاب به انجام سریع سیاست انبساط پولی می‌کند. انجام این اقدامات در اصل باعث احیا و نجات اقتصاد در حال فروپاشی یک کشور میشود و به آن حیات دوباره می‌دهد اما بحث مهم این است که این فرایند نمی‌تواند مستمر باشد.
اجرای طولانی مدت سیاست انبساط پولی نتیجه ی عکس داده و سبب نابودی اقتصاد کشورها می‌گردد. لذا نقش تیپرینگ در بازارهای مالی به نوعی در نجات اقتصاد کشور است. نکته‌ی مهم در رابطه با اجرای تیپرینگ که باید حتما بانک مرکزی به آن توجه کند این است که اجرای این فرایند برخلاف سیاست انبساط مالی که به صورت سریع انجام کی شود˓ باید کاملا تدریجی و آهسته صورت گیرد.
دلیل این امر در تاثیر نقش تیپرینگ در بازارهای مالی نهفته است˓ چرا که اگر نقدینگی با همان سرعتی که وارد اقتصاد شده است˓ از آن خارج شود اثرات معکوسی را در اقتصاد جامعه ایجاد خواهد کرد.
بررسی نقش تیپرینگ در بازارهای مالی و سهام
این سیاست در سال 2008 برای اولین بار برای نجات اقتصاد کشورها مورد اجرا قرار گرفت لذا سیاست جدیدی است. به سبب جدید بودن اجرای فرایند تیپرینگ و عدم وجود سابقه ی طولانی از اجرای آن˓ نمی‌توان با قطعیت اثرات آن را در بالا رفتن یا پایین آمدن بازار سهام ثابت کرد.
با این حال بسیاری از کارشناسان بازار سهام این باور را دارند که اجرای تیپرینگ سبب میشود تا بازار روند نزولی را طی کند.
بررسی نقش تیپرینگ در ارزهای دیجیتالی
بسیاری از کارشناسان و افرادی که در زمینه‌ی ارزهای دیجیتالی فعالیت می‌کنند دلیل کاهش بازار و نرخ ارزهای دیجیتالی را اجرای تیپرینگ می‌دانند. در اصل زمانی که فرایند تیپرینگ در کشور اجرا میشود یکی از اثرات و نقش تیپرینگ در بازارهای مالی رونق فعالیت‌های اقتصادی کشور است.
رونق یافتن کسب و کارها سبب میشود تا افرادی که در زمینه‌ی ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کرده اند˓ کم کم اقدام به خارج کردن سرمایه خود از این بازارها نمایند.
چرا که به عقیده‌ی بسیاری از افراد بازار ارزهای دیجیتالی یکی از پرخطر‌ترین بازارها با ضریب ریسک بالا است. توصیه‌ی کارشناسان حفره‌ای و زبده‌ی اقتصادی به سرمایه گذاران در بازارهای ارز دیجیتال این است که در زمان اجرای تیپرینگ اقدام به خروج سرمایه ی خود از این بازارها کنند( مخصوصا اگر سرمایه‌های بالایی را در این بازارها به کار گرفته اند).
دلیل این امر این است که اجرای تیپرینگ از سوی بانک مرکزی کشورها سبب کاهش ارزش و افت شدید قیمت ارزهای دیجیتالی مخصوصا بیت کوین‌ها خواهد شد.
اجرای تیپرینگ توسط فدرال بعد از دوران کرونا
بانک مرکزی ایالات متحده‌ی آمریکا (فدرال) سیاست‌های انبساط مالی ویژه‌ای را در طی دوران همه گیری کرونا برای زنده نگه داشتن اقتصاد کشور به اجرا رسانید. این سیاست‌ها تا حدی با موفقیت همراه بود و سبب شد تا کشور بعد از یک دوره رکود و بحران شدید اقتصادی پویایی و تحرک را به خود بگیرد.
اما اجرای طولانی مدت این برنامه های تزریق نقدینگی در آمریکا سبب رشد نرخ تورم در این کشور شده است. در طی روزهای اخیر اعضای بانک مرکزی این کشور از اجرای فرایند تیپرینگ در طی مدت زمان کوتاه خبره داده اند. اگر این فرایند از جانب بانک مرکزی آمریکا به مرحله‌ی اجرا برسد˓ مسلما بر بازارهای پر خطر مانند بازار ارزهای دیجیتال و رمز ارزها اثر خواهد گذاشت.
به نحوی که سبب ریزش شدید قیمت‌ها در بازار رمز ازرها خواهد شد. این در حالی است که همزمان با کاهش بازار ارز شاخص و ارزش دلار افزایش خواهد یافت. در نظر داشته باشید که افزایش شاخص و ارزش دلار خود باعث ایجاد اثرات منفی بر روی بازار طلا میشود چرا که همواره با بالا رفتن نرخ دلار˓ در بازار کامودیتی‌ها و طلا سقوط ارزش مشاهده می‌گردد.
البته بیان این مورد نیز ضروری است که در حال حاضر با پیدایش سویه‌های جدید کرونا ویروس در جهان اعضای فدرال آمریکا شاید به دلیل ترس و نگرانی از شروع رکود و بحران اقتصادی مجدد در این کشور اجرای تیپرینگ را فعلا به تعویق اندازند.
تفاوت بین تیپرینگ و سیاست‌های انقباضی کشورها در چیست؟
برای بررسی این تفاوت ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که سیاست انقباضی چیست؟
سیاست انقباضی را بانک مرکزی هر کشور هنگامی که نرخ تورم در آن مشهور بسیار بالا باشد و یا اقتصاد کشور طی بازه‌ی زمانی کوتاه رشد بسیار سریعی را اعمال می‌کند.
در اصل هدف از اجرای سیاست انقباضی توسط بانک‌های مرکزی کنترل و در دست گرفتن مقدار پول و نقدینگی در گردش است. این نوع سیاست‌ها درست عکس سیاست‌های انبساطی و تزریق نقدینگی در جامعه هستند. اگر بخواهیم تفاوت بین سیاست‌های انقباضی و تیپرینگ را بیان کنیم باید بگوییم که؛
سیاست‌های انقباضی در راستای دشوار شدن شرایط و بسترهای تامین مالی و پولی اجرا میشود در حالی که تیپرینگ به معنای برعکس شدن فرایندهای انبساط مالی در جامعه است.
سخن پایانی
آشنایی با مفهوم تیپرینگ و نقش تیپرینگ در بازارهای مالی در طی همه گیری کرونا ضرورت بیشتری یافته است. چرا که این بیماری همه‌ی کشورهای جهان را دچار رکود و بحران‌های اقتصادی جدی کرده است. مسلما یکی از برنامه‌های اساسی کشور ها بعد این این دوره بیماری اجرای فرایند تیپ رنگ برای خروج از بحران خواهد بود.
همان گونه که در این مقاله بیان شد نقش تیپرینگ در بازارهای مالی بسیار زیاد است و شاید یکی از مهم‌ترین بازارهایی که از اجرای تیپرینگ متضرر خواهد شد بازار ارزهای دیجیتالی است.
لذا سرمایه گذاری با آگاهی بالا در بازار رمز ارز و نیز سایر بازارها در دوران کرونا ضروری است.
منابع:
- خانه سرمایه
- اقتصاد آنلاین
- کالج تی بورس
- utofx