ارز دیجیتال بانک مرکزی ، توکن‌های دیجیتالی هستند، مشابه ارزهای دیجیتال، که توسط بانک مرکزی دولت ها صادر می‌شوند. ارزش آن‌ها به ارز فیات آن کشور وابسته هستند. بسیاری از کشور‌ها در حال توسعه CBDCها هستند و برخی حتی آن‌ها را در سیستم‌های مالی خود پیاده‌سازی کرده‌اند. از آنجایی که بسیاری از کشور‌ها در حال تحقیق در مورد راه‌های انتقال به ارزهای دیجیتال هستند، مهم است که بدانیم آن‌ها چیست و چه معنایی برای جامعه دارند.
آشنایی با ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
پول فیات ارزی است که توسط دولت یک کشور صادر می‌شود. به طور سنتی به شکل اسکناس و سکه می‌آمد. این نوعی مناقصه قانونی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند برای مبادله کالا و خدمات مورد استفاده قرار گیرد. فناوری به دولت‌ها و مؤسسات مالی اجازه داده است که از پول فیات فیزیکی به مدل فیات مبتنی بر اعتبار استفاده کنند که در آن مانده‌ها و تراکنش‌ها به صورت دیجیتالی ثبت می‌شود.
اگرچه ارز فیزیکی همچنان مبادله و پذیرفته می‌شود. با این حال، برخی از کشور‌های توسعه یافته کاهش قابل توجهی در استفاده از آن‌ها تجربه کرده‌اند. به‌علاوه، همه‌گیری کووید-۱۹ حرکت به سمت روش‌های پرداخت دیجیتال را تسریع کرده است. معرفی و تکامل فناوری ارزهای دیجیتال و بلاک چین، علاقه بیشتری به جوامع بدون پول نقد و ارزهای دیجیتال ایجاد کرده است. بنابراین، دولت‌ها و بانکهای مرکزی در سراسر جهان در حال بررسی امکان استفاده از ارزهای دیجیتالی تحت حمایت دولت هستند. زمانی که اجرا شوند، این ارز‌ها از حمایت کامل دولتی که آن‌ها را منتشر کرده است، درست مانند پول‌های فیات برخوردار خواهند بود.
بانک مرکزی مسئول انتشار ارز دیجیتال
بانک مرکزی نهادی است که بر ایجاد و توزیع پول نظارت دارد. مسئول سیاست‌های پولی کشور است و بر بانکهای عضو نظارت دارد. بانک مرکزی می‌تواند از طریق ابزار‌هایی مانند کاهش یا افزایش عرضه پول بر سیاست‌های پولی کشور تأثیرگذار باشد و ذخایر ارزی کشور را نگهداری می‌کند. فدرال رزرو معروف‌ترین بانک مرکزی دنیاست و بعد از آن بانک مرکزی اروپا و بعد بانک خلق چین قرار دارند.
ارز دیجیتال بانک مرکزی با ارزهای دیجیتالی که ما می‌شناسیم تفاوت دارند. این نوع ارز‌ها در مدار سیستم مالی سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و تحت پشتوانه ارز فیات یا طلا باقی می‌مانند. این ارز‌ها بر خلاف ماهیت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز تحت کنترل دولت‌ها قرار دارند.
اهداف ارزهای دیجیتال بانک مرکزی
در ایالات متحده و بسیاری از کشور‌های دیگر، بسیاری از مردم به خدمات مالی دسترسی ندارند. تنها در ایالات متحده، بیش از ۵ درصد از خانوار‌ها – بیش از ۷ میلیون نفر – از بانک استفاده نمی‌کنند. حدود ۲۰ درصد از خانوار‌های ایالات متحده دارای حساب بانکی هستند اما از حواله‌های گران قیمت، وام‌های روز پرداخت و خدمات نقدینگی چک استفاده می‌کنند.
هدف اصلی بانکهای مرکزی ارائه حریم خصوصی، قابلیت انتقال، راحتی، دسترسی و امنیت مالی به مشاغل و مصرف‌کنندگان است. CBDCها همچنین تعمیر و نگهداری مورد نیاز یک سیستم مالی پیچیده را کاهش می‌دهند، هزینه‌های تراکنش‌های فرامرزی را کاهش می‌دهند و گزینه‌های کم هزینه را برای افرادی که در حال حاضر از روش‌های انتقال پول جایگزین استفاده می‌کنند، ارائه می‌دهند. CBDC همچنین ابزار‌هایی را برای بانک مرکزی شهرستان فراهم می‌کند تا سیاست‌های پولی را برای ایجاد ثبات، کنترل رشد و تأثیرگذاری بر تورم اجرا کند.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی همچنین خطرات استفاده از ارزهای دیجیتال را به شکل فعلی کاهش می‌دهد. ارزهای دیجیتال و ارزش آن‌ها دائماً در نوسان است. این نوسانات می‌تواند باعث استرس مالی شدید در بسیاری از خانوار‌ها شود و بر ثبات کلی یک اقتصاد تأثیر بگذارد. CBDCها که توسط دولت حمایت می‌شوند و توسط یک بانک مرکزی کنترل می‌شوند، وسیله مبادله پایداری را برای خانوار‌ها، مصرف‌کنندگان و مشاغل فراهم می‌کنند.
انواع CBDCها
دو نوع CBDC وجود دارد، عمده فروشی و خرده فروشی. CBCDهای عمده فروشی در درجه اول توسط مؤسسات مالی استفاده می‌شوند. CBCDهای خرده فروشی توسط مصرف‌کنندگان و مشاغل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ارزش CBDCهای خرده فروشی
حال، CBDCهای خرده فروشی مشابه ارز دیجیتالی تحت حمایت دولت هستند که عموماً برای مؤسسات رزرو شده است. در این مورد، دولت آن را به مصرف‌کنندگان و مشاغل تعمیم می‌دهد. CBDCهای خرده فروشی ریسک واسطه را حذف می‌کنند – این خطر که مؤسسات بانکی ممکن است ورشکست شوند و دارایی‌های مشتریان را از دست بدهند.
ارزش CBDCهای عمده فروشی
و اما CBDCهای عمده فروشی مشابه نگهداری ذخایر در بانک مرکزی هستند. بانک مرکزی به مؤسسه حسابی اعطا می‌کند تا وجوه سپرده‌گذاری کند یا از آن برای تسویه نقل و انتقالات بین بانکی استفاده کند. سپس بانکهای مرکزی می‌توانند از ابزار‌های سیاست پولی مانند ذخایر الزامی یا سود موجودی ذخیره برای تأثیرگذاری بر وام‌دهی و تعیین نرخ‌های بهره استفاده کنند.
ارزهای دیجیتال و CBDCها
اکوسیستم‌های ارزهای دیجیتال نمایی اجمالی از یک سیستم ارز جایگزین را ارائه می‌دهند که در آن مقررات دست و پا گیر شرایط هر تراکنش را تعیین نمی‌کند. تکثیر یا جعل آن‌ها سخت است و با مکانیسم‌های اجماع که از دستکاری جلوگیری می‌کند، ایمن می‌شوند. ارز دیجیتال بانک مرکزی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شبیه ارزهای رمزنگاری شده باشند، اما ممکن است به فناوری بلاک چین یا مکانیسم‌های اجماع نیاز نداشته باشند.
علاوه بر این، ارزهای رمزپایه تنظیم نشده و غیرمتمرکز هستند. ارزش آن‌ها توسط سرمایه‌گذار، استفاده و علاقه کاربر تعیین می‌شود. آن‌ها دارایی‌های بی‌ثباتی هستند که برای سفته‌بازی مناسب‌تر هستند، و این باعث می‌شود آن‌ها را گزینه‌ای برای استفاده در یک سیستم مالی که به ثبات نیاز دارد، بعید تبدیل کند. CBDCها ارزش ارز فیات را منعکس می‌کنند و برای ثبات و ایمنی طراحی شده‌اند.
نگرانی بانکهای مرکزی
بانکهای مرکزی نسبت به از دست دادن کنترل نظام انتشار پول و مبادلات پولی با رواج رمرزارزها نگران هستند. چرا گسترش اشکال مختلف مبادلات پولی که توسط هیچ نهاد مرکزی و عمومی نظارت نمی‌شود، می‌تواند کنترل بانکهای مرکزی را بر عرضه پول، تورم و تامین ثبات اقتصادی را تضعیف کند که در واقع به معنای زیر سوال رفتن وظایف نهادی و ساختاری آنهاست.
آیا CBDC یک ارز دیجیتال است؟
ایده ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین نشات می‌گیرد. CBDCها توسط یک دولت حمایت می‌شوند و در جایی که اجرا شده‌اند به عنوان ارز قانونی شناخته می‌شوند.
سخن آخر
از آنجایی که CBDCها دارای ویژگی‌های برجسته و واضحی هستند و بانکهای مرکزی برای ادامه انجام وظیفه خود برای خدمت به شهروندان و کسب‌‌وکارها باید روندهای پرداخت و فناوری را به خوبی دنبال کنند.
منابع:
- investopedia
- tejaratnews