در میان بانک‌های مرکزی و دولت‌ها، دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره و پرکاربردترین ارز جهان شناخته می‌شود. به دلیل سابقه طولانی این واحد پولی هنوز موثر ترین ارز در معاملات است . DXY به‌عنوان شاخص دلار آمریکا قدرت و ضعف این واحد ارزی را منعکس میکند و برای قیمت‌گذاری بسیاری از کالاها استفاده می‌شود، اما این شاخص چه تأثیری بر بازار کریپتو دارد؟ در ادامه به این سؤال پاسخ داده شده است.
شاخص DXY چیست؟
این شاخص که همان شاخص دلار آمریکا (Dixie) است، ارزش پول ایالات‌متحده آمریکا (USD) را اندازه‌گیری میکند. این شاخص دلار آمریکا را در مقایسه با سبدی از میانگین وزنی ۶ ارز بزرگ جهان یعنی یورو (EUR) با ۵۷.۶ درصد، ین ژاپن (JPY)، پوند انگلیس (GBP)، دلار کانادا (CAD)، کرون سوئد (SEK) و فرانک سوئیس محاسبه و اندازه‌گیری میکند.
شاخص دلار بر اساس فرمول جفت ارزهای زیر محاسبه می شود:
USDX = 50.14348112 × EURUSD -0.576 × USDJPY 0.136 × GBPUSD -0.119 × USDCAD 0.091 × USDSEK 0.042 × USDCHF 0.036 (منبع: ICE)
شاخص دلار DXY و یا US Dollar Index / Dollar Index به معنی نسبت دلار آمریکا به ارز دیگر کشورها می‌باشد و مشهورترین شاخص USDX می‌باشد که توسط اتاق بازرگانی نیویورک منتشر می‌شود هر کدام از این 6 ارز , سهم متفاوتی در سبد شاخص دارند به همین دلیل شاخص دلار به عنــوان میانگین تمـام شش ارز محاسبه می شود. بیشترین سطح از آن دلار است و 50 % می‌باشد. همان‌طور که ملاحظه کردید، این ۶ ارز مربوط به سایر کشورهای باثبات سیاسی و اقتصادی در جهان هستند. از آنجا که یورو بعد از دلار آمریکا، دومین ارز پیشرو در جهان محسوب می‌شود، در مقایسه با ۵ ارز دیگر این سبد، بیشترین وزن را در شاخص DXY دارد. شاخص USDX اغلب به عنوان یک شاخص تجزیه و تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود.
شروع استفاده از این شاخص با کنارگذاشتن استاندارد طلا همراه شده و یکی از مهمترین شاخص‌ها در جهت‌گیری قیمت‌هاست. به این ترتیب که اگر شاخص مذکور روند صعودی داشته باشد، ارزش دلار آمریکا بالا می‌رود و در مقابل آن سایر ارزها تضعیف می‌شوند. برعکس این حالت نیز صادق است؛ یعنی اگر شاخص DXY روند نزولی پیدا کند، ارزش سایر ارزها بالا می‌رود و دلار تضعیف می‌شود. درنهایت نیز قیمت مواد خام در جهان بالا می‌رود.
این شاخص اندکی پس از انحلال توافقنامه Bretton Woods Agreement ایجاد شده است. معاملات این شاخص از سال ۱۹۷۳ شروع و بر پایه ۱۰۰ قرار گرفته شده است. براساس قراردادی که در سال ۱۹۴۴ منعقد شد، اقتصادهای جهان به توافق رسیدند که موجودی خود را بر مبنای دلار آمریکا که در آن زمان ارز ذخیره بود، تسویه کنند. به این ترتیب در آن زمان تبدیل هر انس طلا با ۳۵ دلار آمریکا امکان‌پذیر بود.
شاخص DXY از آغاز شکل‌گیری تاکنون، با افزایش و کاهش شدیدی همراه بوده است. در طول ۶ سال گذشته، شاخص دلار آمریکا در محدوده ۹۰ تا ۱۰۰.۲ و در ژانویه سال ۲۰۲۰، حدود ۹۶ بوده است. این شاخص در سال ۱۹۸۴ با ارزشی نزدیک به ۱۶۵ بالاترین حد و در سال ۲۰۰۷ با ارزشی نزدیک به ۷۰ کمترین حد را ثبت رسانده است.
یکی دیگر از رایجترین و مهمترین شاخص‌های مورد استفاده ، شاخص FED می‌باشد که توسط سیستم فدرال رزرو فیلادلفیا محاسبه می‌شود و نشان دهنده میانگین نرخ دلار به 26 ارز دیگر کشورها می‌باشد.
شاخص DXY و بازار ارزهای دیجیتال
بیت کوین و به‌دنبال آن بسیاری از رمزارزها، در دو سال گذشته و پس از شیوع ویروس کرونا در وضعیت مطلوبی قرار گرفته‌اند. اگرچه ارزش دلار از سایر ارزهای جهان مانند یورو و پوند در سطح پایین‌تری است، ولی تاکنون باثبات بوده و وضعیت خوبی داشته است.
پیش از اینکه پول مؤسسات و سایر بازار ها به سمت بازار کریپتوکارنسی سرازیر شود، بیشتر معامله‌گران ثروتمند از دلار آمریکا استفاده می‌کردند و همبستگی شاخص DXY و بازار کریپتو ، توسط ردیاب‌ها بادقت رصد نمی‌شد، اما اکنون با ورود پول به بازار کریپتوکارنسی وضعیت تغییر کرده و این موضوع نشان‌دهنده رابطه میان دلار و بیت کوین است؛ درنتیجه هرچه پول بیشتری از مؤسسات مالی به سمت بازار بیت کوین وارد شود، همبستگی بیشتری میان دلار و بیت کوین ایجاد خواهد شد.
در حال حاضر کشمکش زیادی میان حامیان ارز فیات و رمزارزها به وجود آمده و این امر سؤال مهمی را مطرح کرده است که کدام واحد پولی از دیگری پیروی میکند؟ دلار از بیت کوین یا بیت کوین از دلار؟ همان‌طور که می‌دانید، دلار قبل از بیت کوین ایجاد شده، اما بیت کوین به‌عنوان یک واحد پولی جدید، تنها ۱۳ سال پس از تأسیس، یک سیستم قدرتمند، مستقل و خصوصی ایجاد کرده و تهدیدی برای مختل‌شدن سیستم مالی سنتی به‌حساب می‌آید.
مفهوم پول
بهتر است برای درک درست این ارتباط و همبستگی، قبل از هر چیزی ابتدا مفهوم پول را تعریف کنیم. کشور های عضو FED و سایر بانک‌های مرکزی در جهان جز کشور پاناما، ارز فیات کشور خود را به‌عنوان یک پول رایج قانونی معرفی می‌کنند. پول رایج کشورها وسیله‌ای برای مبادله است که لزوماً همه آن‌ها پشتوانه طلا ندارند.
اما به‌دلیل نقض‌نشدن قوانین موجود در تغییر در قانون اساسی کشورها ، به‌ویژه در کشورهای دموکراتیک ، بیت کوین بیشتر به‌عنوان یک کالا در نظر گرفته می‌شود. با این حال برخی شرکت‌های ارائه‌دهنده کالا و خدمات مانند تسلا، بیت کوین را به‌عنوان روش پرداخت پذیرفته‌اند. تنها ۱۳ سال پس از شکل‌گیری، بیت کوین مانند دلار به‌منزله یک «استاندارد پرداخت معوق» استفاده شده و در نتیجه آن دلار و برخی رمزارز ها ، هر دو برای انجام معاملات در دسترس قرار گرفته‌اند.
با این حال، دلار در مقایسه با بیت کوین از لحاظ گستردگی و عمق بازار پیشتاز است ؛ به‌طوری‌که در بازار FX روزانه بیش از ۵ تریلیون دلار معامله انجام می‌شود. با وجود اینکه بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال فقط در پلتفرم صرافی‌های دیجیتال برای معامله در دسترس هستند، که این صرافی ها عمدتاً از سوی دولت‌های تنظیم و پشتیبانی نشده‌اند، اما این موضوع مانع مشارکت سرمایه‌گذاران نشده و رمزارز روشی برای سرمایه‌گذاری و همچنین انتقال دارایی ، مورد استفاده بسیاری از سرمایه‌گذاران است. این روند سبب شده تا ارزش بازار بیت کوین به بیش از ۱.۱ تریلیون دلار برسد.
همان‌طور که ملاحظه کردید، دلار آمریکا (USD) و بیت کوین (BTC) با وجود تفاوت‌هایی که در عمق بازار و تنظیم و مقررات دارند، دارایی‌های نقدی هستند که با وجود کاربردها و چارچوب‌های معاملاتی مختلف، مورد استفاده کاربران قرار می‌گیرند.
تأثیر شاخص DXY بر بازار کریپتوکارنسی
از زمان شروع معاملات بیت کوین در مقاطعی شاهد همبستگی منفی قیمت بیت کوین با شاخص DXY هستیم . با وجود اینکه این همبستگی در برخی مقاطع مثبت بوده، وضعیت آن در بازه‌های کوتاه‌مدت همیشه واضح و مشخص نیست، اما در بررسی روند بلندمدت بسیار واضح و قابل تشخیص است؛ یعنی می‌توان گفت اگر روند شاخصDXY کاهش پیدا کند، قیمت BTC افزایش می‌یابد و بالعکس.
این وضعیت در بیشتر موارد از زمان پیدایش بیتکوین تا بازار نزولی (خرسی) اخیر در بازه JUN 2022 مشاهده می‌شود؛ برای مثال افزایش شدید قیمت BTC در سال‌های ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۳، ۲۰۱۷ و ۲۰۲۰-۲۰۲۱ با کاهش شدید شاخص دلار آمریکا مرتبط بوده است، اما برعکس این حالت، در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ مشاهده شده ،یعنی زمانی که شاخص DXY به‌سرعت در حال افزایش بود، ارزش BTC در وضعیت نزولی قرار داشت.
علاوه بر این، با نگاهی به شاخص ضریب همبستگی در بازه زمانی روزانه در 2 سال گذشته، شاهد رابطه ظریف‌تری هستیم. همبستگی منفی تا اوایل سال ۲۰۲۱ ادامه پیدا کرده و پس از آن، نمودار پیچیده‌تر شده است؛ به این ترتیب که در بیشتر مقاطع، هیچ همبستگی را نشان نمی‌دهد یا نشان‌دهنده همبستگی منفی و مثبت بسیار کمی بوده است.
احساسات منفی و تاثیر آن بر شاخص دلار
روند شاخص دلار از بالاترین سطح خود نسبت به 2 سال گذشته در مارس 2020، همچنان نزولی است. سه عامل قانع کننده بر دلار تأثیر می گذارند زیرا دلار در نزدیکی هدف نزولی در 88.15 تثبیت شده است.
- نرخ بهره کوتاه مدت ایالات متحده تنها 50 واحد پایه بالاتر از نرخ سپرده کوتاه مدت یورو باقی می ماند. این اختلاف کم، همچنان از یورو حمایت می کند چرا که تفاوت بازده اوراق قرضه نسبت به سطح قبل از همه گیری، کاهش یافته است. بر اساس این روند احتمال برابری دلار و یورو بسیار محتمل است.
- فدرال رزرو آمریکا همچنان به تزریق نقدینگی بی سابقه به بازارهای مالی ادامه می دهد وعرضه پول ایالات متحده را افزایش می دهد. این بسته های تشویقی و محرک های دولتی به خاطر تثبیت اقتصاد انجام میگیرد ولی باعث شده کسری بودجه آمریکا به بیش از 28 تریلیون دلار برسد. موج جزر و مد نقدینگی و سونامی بسته های محرکی دولت، بر قدرت خرید دلار تأثیر می گذارد.
- احتمالا روند تکنیکال دلار همچنان نزولی باقی می ماند. این روند همیشه بهترین دوست شما در بازارها است چرا که نشان دهنده خرد مردم است. تصمیمات یک گروه بهتر از تصمیمات یک فرد می باشد.
دلار همچنان ارز ذخیره جهان باقی خواهد ماند، اما این بدان معنا نیست که ارزش خود را در برابر سایر ارزهای جهانی از دست نخواهد داد. نفوذ قیمت شاخص دلار زیر کف قیمتی فوریه 2018 یعنی 88.15 می تواند تریدرهای تکنیکال و دلالان را در طرف پایین قیمت (بازار های خرسی) جمع کند.
در حالیکه ، بانک های مرکزی، مقامات پولی و دولت ها تمایل دارند بازار ارز را از طریق مداخله در آن به ثبات برسانند و نوسانات را منطقی کنند. روندهای ارزی می توانند برای دوره های طولانی مدت ، ادامه پیدا کنند. در ابتدای مارس 2021 روند دلار همچنان نزولی می باشد.
نتیجه گیری
DXY شاخصی است که براساس آن ارزش دلار آمریکا اندازه‌گیری می‌شود. درواقع این شاخص منعکس‌کننده قدرت و ضعف دلار است. با افزایش و کاهش شاخص مذکور ارزش سایر ارزهای فیات به‌طور معکوس تغییر میکند و بر قیمت جهانی مواد خام تأثیر می‌گذارد. همچنین بازار کریپتو هم از این قاعده پیروی میکند .
